شکست در مذاکره با بیان واقعیت ( اثر نتیجه معکوس )

اجازه دهید فکر کنیم که می خواهید با دوستی در مورد یک موضوع سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و یا ورزشی مناظره کنید. شما مجموعه ای از واقعیت ها را به دوست خود ارائه می دهید زیرا فکر می کنید این واقعیت ها باعث تقویت استدلالتان شده و دوستتان را قانع کند. با این وجود هنگامی که شما این واقعیت ها را به روشنی بیان می کنید درمی یابید که در همخوانی با درک دوستتان نیست و همچنین متوجه می شوید که این واقعیات برای اصلاح باور نادرست او، نه تنها کافی نبوده بلکه او پس از شنیدن این واقعیات در مورد باور نادرستش، جسورتر هم شده است.

یک گروه از محققان کالج دارتموث، در شهر هانوور ایالت نیوهمپشایر امریکا، این پدیده را که به «اثر نتیجۀ معکوس» معروف است، مورد مطالعه قرار داده اند. اثر نتیجۀ معکوس به معنای این است که تصحیح کردن یک فرد، به تقویت باورها و افزایش برداشت های نادرست وی منجر می شود. (نامی برای این که شواهد ارائه شده بر علیه باورهای فرد، می تواند بوسیلۀ وی مردود شناخته شده و به افزایش باورهای نادرستِ شدیدترش منجر می شود. این عبارت برای نخستین بار توسط «برنارد نیهان» استاد و پژوهشگر سلامت سیاسی در دانشگاه میشیگان و استاد کالج دارتموث و «جیسون ریفلر»، استادیار بخش دانش سیاسی در دانشگاه ایالتی جورجیا در امریکا و استاد دانشگاه اکستر در بریتانیا استفاده شد.)
در اینجا، مشکل ممکن نحوه دریافت این واقعیت ها و شواهد توسط دوست شما باشد. از آنجایی که دوستتان، شما و دیدگاه های شما را به خوبی می شناسد و زمانی که از شما اطلاعاتی را دریافت می کند مبنی بر اینکه باید دیدگاه ها و عقایدش را اصلاح کند، اتفاق زیر رخ می دهد:
در یک بحث و مناظره، افراد با شنیدن صحبت های طرف مقابل، به طور معمول اطلاعات اصلاح کننده را دریافت می کنند. این اطلاعات، به مقدار زیادی مبهم تر از دریافت یک پاسخ صحیح از فردی است واقف به همه چیز می باشد. در چنین حالتی، افراد از پذیرش استدلال ها و شواهدی که در تضاد با عقایدشان باشد امتناع می کنند. این موضوع مورد تایید پژوهش های گسترده ای قرار گرفته است.
پس هنگامی که یک گزارش خبری را می خوانیم که مطالبی درباره دو طرف یک مناقشه را بیان کرده است، ما به سادگی به آن سمتی گرايش نشان مى دهيم که با نظرات ما سازگارى بیشتری دارد و تقویت کننده دیدگاه های ماست. اما در مورد کسانی که به سادگی در مقابل دیدگاه های چالش برانگیز، مقاومت نمی کنند اما آنها نیز دیدگاه های خودشان را در یک بحث چه بسا قوی تر از عوام حفظ می کنند، چه می توان گفت؟
نویسندگان این مقاله، اثر نتیجۀ معکوس را چنین تعریف می کنند: فرآیندی که در آن انسان ترجیح می دهد اطلاعات مخالف و ناهمخوان با طرز فکرش را مردود شمرده و به تقویت دیدگاه موجودش بپردازد. اگر انسان با شور کافی به رد اطلاعات نامطلوبش دست بزند، ممکن است حتی نظراتش نسبت به قبل از مناظره، قوی تر هم شده و سپس به صورتی افراطی تری دیدگاه هایش را بیان کند.
این مطالعه در توضیح وضعیت گفتمان عقلانی در جامعه، راهی بسیار طولانی در پیش روی خود دارد. پس چه باید کرد؟ چگونه می توان یک بحث مفیدتر با دوستان خود در مورد موضوعات اجتماعی داشت؟ بنا به نظر ژولیا گالف، رئیس مرکز عقلانیت کاربردی، بهتر است در مورد بحث و مناظره به عنوان یک مشارکت فکر کنیم [نه میدانی برای برتری جویی].

ترجمه: فرشاد سجادی